İran’da Kripto Para Ticaretinde Büyük Artış: Yaptırımlar ve Gerilimler Etkili Oldu

2024 yılı boyunca İran’da kripto para ticaretinin büyük bir artış gösterdiği belirlendi. Finansal yaptırımların ve jeopolitik gerilimlerin yükseldiği bir dönemde, İran’daki bireyler ve şirketler ekonomik belirsizliklere karşı dijital varlıklara yönelme eğilimi gösterdi.

Blockchain analiz şirketi Chainalysis’e göre, 2024’te yaptırım uygulanan bölge ve kurumlara aktarılan kripto para miktarı toplamda 15,8 milyar dolara ulaştı. Bu rakam, tüm yasa dışı kripto para işlemlerinin yaklaşık %39’unu oluşturuyor. ABD Hazine Bakanlığı’nın Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi (OFAC) tarafından uygulanan kripto para yaptırımları 13’e geriledi. 2023’e kıyasla azalma görülse de, son yedi yılın en yüksek ikinci seviyesi kaydedildi.

Özellikle İran’da kripto para ticaretinin hızla artması dikkat çekiyor. 1979’da Tahran’daki ABD Büyükelçiliği rehine krizi sonrası ağır ekonomik yaptırımlara maruz kalan İran, uluslararası finans sistemine erişimde ciddi kısıtlamalarla karşı karşıya. Bu durum, halkın ekonomik hareketliliğini artırmak için kripto paralara yönelmesine neden oldu.

Chainalysis’in raporuna göre, 2024 yılı içinde İran’daki kripto para borsalarından fon çıkışları, genellikle jeopolitik tansiyonun yükseldiği dönemlerle örtüştü. Özellikle 14 Nisan ve 1 Ekim tarihlerinde İran ile İsrail arasındaki gerilim zirveye ulaşırken, kripto para işlemleri de büyük sıçramalar gösterdi. Google Trendler verileri de bu eğilimi doğruluyor; bu tarihlerde “İran İsrail” aramasının popülerliği önemli ölçüde arttı.

İran’dan çıkış yapan kripto paralar arasında özellikle Bitcoin(BTC) dikkat çekiyor. Nisan başı ve Eylül sonlarında İran’ın füze saldırısı düzenleyebileceğine dair haberler arttıkça, Bitcoin işlem hacimlerinde ciddi artış gözlendi. Bu eğilim, geleneksel finans sistemine bağımlı kalmadan varlıklarını yurt dışına taşımak isteyen kullanıcıların sayısının arttığını gösteriyor.

İran’ın yanı sıra Rusya’da da benzer bir eğilim gözlemleniyor. Rusya’daki yatırımcıların, finansal yaptırımları aşmak amacıyla ‘müşteri kimlik doğrulaması (KYC)’ gerektirmeyen kripto para borsalarına yöneldiği bildiriliyor. Chainalysis’e göre, Rusya menşeli KYC’siz borsaların sayısı artış gösterirken, bazı platformlar doğrudan yaptırım altındaki Rus bankalarıyla işlem yaparak faaliyetlerini sürdürüyor.

Ancak, uluslararası yaptırımların sıkılaştırılması nedeniyle kripto para giriş ve çıkış hacimleri önceki yıllara göre azalma eğiliminde. ABD ve diğer ülke hükümetleri, yaptırımları aşmak için kullanılan kripto para transferlerini engellemek adına yasal ve teknik önlemlerini artırıyor.

Uzmanlar, jeopolitik risklerin devam ettiği sürece İran ve Rusya’daki kripto para kullanımının da süreceğini öngörüyor. Ancak, düzenleyici kurumların bu hareketleri durdurmak için daha sert önlemler almaya hazırlandığı belirtiliyor. Bu nedenle, önümüzdeki dönemlerde kripto para piyasasında yeni dalgalanmaların ortaya çıkabileceğine dikkat çekiliyor.