DePIN yatırımlarında rota değişti: Liderlik Asya, Orta Doğu ve Latin Amerika'da

DePIN (merkeziyetsiz fiziksel altyapı ağı) pazarı, 2025’in ilk çeyreğinde yaklaşık 2.085 milyar won (150 milyon dolar) yatırım toplayarak hızla büyüyor. Bu pazarın 2028’e kadar yaklaşık 4.865 trilyon won (3.5 trilyon dolar) büyüklüğe ulaşması bekleniyor. Ancak asıl dikkat çeken nokta, yatırımların kendisinden çok DePIN teknolojisinin *nerede* geliştiği.

Artık DePIN benimsemesinde liderlik, ABD’nin Silikon Vadisi’nden ziyade *Orta Doğu, Güneydoğu Asya ve Latin Amerika* gibi yükselen pazarlara geçmiş durumda. Bu bölgeler geleneksel altyapının eksik olduğu ya da yetersiz kaldığı yerler ve esnek düzenlemeler ile topluluk odaklı çözümler sayesinde Web3 ekosistemi doğal bir şekilde yayılıyor. DePIN’e yatırım yapanlar ve geliştirenler artık ABD dışındaki pazarlara yönelmek zorunda.

Bu eğilime paralel olarak, birçok ülke DePIN kullanımını kolaylaştırmak için regülasyon ortamını esnetiyor. Dubai, 2022’de kurulan *Sanal Varlıklar Düzenleme Kurumu(VAR)* aracılığıyla Web3 altyapı projeleri için özel deneme ortamları hazırlıyor. Singapur Merkez Bankası (MAS) ise ‘Guardian Projesi’ ve ‘Blokzincir İnovasyon Programı’ gibi girişimlerle *fiziksel varlıkların tokenlaştırılmasını* destekliyor ve fintech alanında blokzincir testlerini yasal çerçeveye alıyor.

Güney Kore de bu yarışta geri kalmış değil. *LG U+*, 2018’den beri ABD FCC düzenlemeleri nedeniyle yıllar alabilecek bir *blokzincir tabanlı yurtdışı havale sistemi*ni pilot olarak kullanıyor. Bu sayede 2023’te ülkedeki blokzincir hizmet sağlayıcı firma sayısı bir önceki yıla göre %15 arttı.

Vietnam hükümeti ise 2024 sonunda *ulusal blokzincir stratejisini* duyurdu ve finans, lojistik, tarım, veri yönetimi gibi önemli sektörlerde blokzincirin kullanımına yönelik *hukuki netlik* kazandı. Ayrıca dijital hükümet yapılanması ve ulusal kimlik doğrulama sistemleri için *ulusal blokzincir platformu (NDAChain)* pilot çalışmalarıyla hayata geçiriliyor.

DePIN ekosisteminin büyümesinin arkasındaki bir diğer güç ise *sermayenin fiili akışı*. Silikon Vadisi, 2024’teki toplam girişim sermayesi yatırımlarının yaklaşık %24’ünü, yani yaklaşık 512 trilyon won (368 milyar dolar) kısmını alsa da, blokzincirle ilgili yatırımlar farklı bölgelere kayıyor. Örneğin Abu Dabi, yaklaşık 695 milyar won (500 milyon dolar) değerinde bir *dijital enerji altyapı fonu* kurarak DePIN, blokzincir, yapay zekâ ve bulut teknolojilerine özel yatırım stratejisi geliştirdi.

Singapur’un kamu varlık fonları olan Temasek ve GIC de geleneksel teknoloji merkezlerinden ziyade blokzincir altyapısına yöneliyor. GIC, Hong Kong merkezli *BC Group*’a yaklaşık 97.5 milyar won (70 milyon dolar) yatırım yaptı. Temasek ise *Animoca Brands*’e yaklaşık 152.9 milyar won (110 milyon dolar) yatırarak Web3 alanında liderliği hedefliyor.

Buna karşılık, ABD'de DePIN tabanlı altyapı hizmetleri henüz ticarileşme aşamasına gelmiş değil. Örneğin Helium’un 380 bin kablosuz hotspot’unun çoğu ABD’de kurulmuş olmasına rağmen gerçek kullanıcı talebi *Güneydoğu Asya ve Latin Amerika*ya kaymış durumda. Meksika’da telekom operatörü Movistar’a bağlı kullanıcılar, Helium ağı üzerinden günlük ortalama 390 MB tüketiyor, bu da yaklaşık 7 saatlik internet gezintisine denk geliyor. Bu durum DePIN’in *fiziksel altyapı eksikliğini telafi edebileceğini* açıkça gösteriyor.

DePIN startup'larının ve geliştiricilerinin hedeflemesi gereken pazar artık “Palo Alto’daki kafede oturan erken benimseyenler” değil, gerçek altyapıya ihtiyaç duyan kullanıcılar. *Düzenleyici netlik*, *hızlı benimseme ortamı* ve gerçek sorunları çözen projeler yatırımcıların ilgisini çekiyor. Politika yapıcıların da geleneksel düzenleme kalıplarına sıkışmak yerine *yeni blokzincir tabanlı projeleri* kapsayacak hukuki bir çerçeve oluşturması gerekiyor.

Öte yandan, 2010’lu yıllardaki mobil devrimde masaüstü çağını kaçıran Asya'nın kısa sürede teknoloji liderliğine yükseldiği örneği de burada hatırlanmalı. WeChat, Gojek, Kakao gibi firmaların ortaya çıkışı, *mobil tabanlı teknolojilerin yerelleştirilmesinin* küresel rekabeti nasıl dönüştürdüğünü gösterdi. Bugün, BAE, Vietnam ve Singapur gibi ülkeler *Web3 çift yönlü liderlik* stratejisiyle uzun vadeli pazarda öncülük ediyor. Blokzincir girişimleri de şimdiden 5-10 yıl sonraki sonuçlara odaklanmalı.