Ethereum(ETH) geliştiricileri, Fusaka yükseltmesini 12 Aralık’ta başlatıyor

Ethereum(ETH) geliştiricileri, bir sonraki büyük ağ yükseltmesi olan ‘Fusaka’nun resmi çıkış takvimini duyurdu. Yeni yükseltme, 12 Aralık’ta ana ağa uygulanacak ve bu tarihe kadar Ekim ayı boyunca farklı test ağlarında adım adım devreye alınacak. Fusaka, Ethereum’un ‘ölçeklenebilirlik’ yeteneklerini daha ileriye taşıma amacını taşırken, özellikle ‘katman 2 (L2) işlem ücretlerinin azaltılması’ ve ‘düğüm istikrarı artırma’ gibi hedeflerle daha önceki Dencun ve Pectra güncellemelerinin devamı niteliğinde görülüyor.

Söz konusu duyuru, Ethereum geliştiricilerinin düzenli gerçekleştirdiği ACDC 165 adlı topluluk çağrısı sırasında yapıldı. Takvime göre, Fusaka ilk olarak 1 Ekim’de Holesky test ağına, ardından 14 Ekim’de Sepolia’ya ve 28 Ekim’de Hoodie test ağına entegre edilecek. Sonrasında ise 12 Aralık’ta ana ağa uygulanması planlanıyor. Şu an için yalnızca ‘epoch numarası’ ve ‘net zamanlama’ gibi detayların kesinleştirilmesi bekleniyor.

Yükseltme kapsamında toplam 11 adet Ethereum Geliştirme Önerisi (EIP) dahil edilecek. En dikkat çeken özellikler ise ‘veri erişilebilirliği örnekleme (PeerDAS)’, spam önleme mekanizmalarının güçlendirilmesi ve blob veri kapasitesinin artırılarak gaz sınırının 150 milyon birime çıkarılması oldu. Bu değişikliklerin, hem işlem hacmini artırması bekleniyor hem de ‘katman 2 rollup’ sistemleri için maliyetleri ciddi oranda düşüreceği öngörülüyor. Erken analizler, blob hacminin kısa sürede iki katına çıkabileceğini gösteriyor.

Eski Galaxy Digital araştırma başkan yardımcısı Christine Kim, kişisel blogu ve X (eski adıyla Twitter) hesabı aracılığıyla Fusaka ile ilgili hard fork planlarını ayrıntılı şekilde paylaştı. Buna göre, blob kapasitesi kademeli olarak artacak: Yükseltmenin ilk haftasında hedef/maksimum sınır 6/9’dan 10/15’e çıkarılacak, bir hafta sonra ise 14/21 seviyesine yükseltilecek.

Fusaka’nın en çok etki edeceği alanlardan biri de ‘L2 ekosisteminde işlem ücretlerinin azaltılması’ olacak. Mart 2024’te devreye alınan Dencun ve Mayıs ayında gelen Pectra yükseltmeleri sonrasında, L2 projelerinin veri erişim maliyetleri yüzde 90’a yakın düştü. Örneğin, bir protokolün aylık veri depolama maliyeti 15.000 dolardan 1.500 dolar seviyesine gerilerken, işlem başına alınan ücrette %73’e varan düşüşler görüldü. Ayrıca Pectra sayesinde, Ethereum üzerindeki doğrulayıcı limiti de 32 ETH’den 2.048 ETH’ye çıkarılmıştı.

Bu gelişmelerin yanı sıra, Ethereum Vakfı da dikkat çekici bir duyuruda bulundu. Vakıf bünyesinde ‘yapay zeka ile kriptoyu birleştirme’ hedefiyle yeni bir birim olan ‘dAI Takımı’nı kurdu. Takımın başında yer alan geliştirici Davide Crapis, yapay zeka ajanları ve robotların bağımsız şekilde ödeme yapabilmesi ve yönetişime katılabilmesi amacıyla bir sistem inşa ettiklerini belirtti. Geliştirilen sistemin, hem ‘sansür direnci’ hem de ‘merkezileşmeyi önleme’ odaklı bir yapıya sahip olması amaçlanıyor.

Fusaka yükseltmesi, Ethereum’un daha ölçeklenebilir hale getirilmesini hedefleyen ‘Surge’ aşamasında çok önemli bir adım olarak görülüyor. ‘Blob veri genişliği’ ile hız artışı, doğrulayıcı performansının optimize edilmesi ve PeerDAS’ın devreye alınması sayesinde, ileride planlanan ‘Verkle ağacı entegrasyonu’ ve ‘daha hızlı blok üretimi’ gibi güncellemeler için sağlam bir temel oluşturulmuş olacak.