Afganistan’daki internet kesintisi, blokzinciri teknolojisinin zayıf noktasını ortaya koydu

Afganistan’daki ülke çapındaki internet kesintisi, küresel çapta dağıtık yapıya sahip blokzinciri sistemlerinin büyük bir zafiyetini açığa çıkardı. *Sansüre dirençli bir yapı* olarak öne çıkan blokzinciri teknolojisinin, internet bağlantısı kesildiğinde tamamen etkisiz kalabileceği gerçeği, sistemin kritik bir yapısal eksikliğini ortaya koydu.

Reuters’ın haberine göre Afganistan, Eylül ayının sonunda yaklaşık 48 saat süren *fiili bir internet karartması* yaşadı. Bu kesinti sırasında başkent Kabil dahil tüm ülke dış dünya ile bağlantısını kaybederken, uçuşlar durduruldu, acil haberleşme sistemleri devre dışı kaldı. Yerel telekom yetkilileri kesintinin Taliban yönetimi tarafından bilinçli biçimde gerçekleştirildiğini belirtse de, resmi açıklamalarda “fiber altyapı arızası” gerekçesi öne sürüldü.

Afganistan’daki bu kesinti blokzinciri ekosistemine net bir mesaj veriyor: *Blokzinciri merkeziyetsiz olabilir ama onu çalıştıran internet altyapısı hâlen merkezi bir kontrole dayanıyor.* Bu da bir hükümetin veya özel bir kuruluşun interneti kesmesi durumunda tüm blokzinciri hizmetlerinin durabileceğini çok net bir şekilde gösteriyor.

Merkeziyetsiz kablosuz altyapı projesi Roam Network’ün kurucu ortaklarından Mikail Anjelov, “Bu kesinti yalnızca bir bağlantı sorunu değil, doğrudan bir uyarı sinyaliydi” diyerek, “İnternet erişimi büyük oranda merkezileşmiş sağlayıcılara bağlı olduğunda, blokzinciri gibi bir ideal bile bir gecede çökebilir” *yorumunda* bulundu.

ABC News’ün Eylül ayında yayımladığı rapora göre, internet ve mobil veri erişiminin aynı anda kesilmesiyle yaklaşık 13 milyon Afgan vatandaşı doğrudan etkilendi. Bu ölçekteki bir karartma, Taliban'ın iktidarı devralmasından bu yana ülke genelinde yaşanan ilk olay olarak kaydedildi. Taliban’ın son haftalarda ‘ahlaka aykırı çevrim içi içerikler’ gerekçesiyle bazı bölgelerde internet erişimini kasıtlı şekilde sınırladığı belirtiliyor.

*İnternet, blokzinciri için adeta oksijen gibidir.* Teknoloji ne kadar merkeziyetsiz ve sansüre dayanıklı olursa olsun, temel altyapı hâlâ devletsel kontrol altında kaldıkça, bu sistemler özgürlük sağlayan bir çözüm değil, tam tersine yeni bir bağımlılık yapısı haline gelebilir.