Ripple CTO'su uyardı: CBDC'ler özgürlükleri kısıtlayabilir

Merkez bankası dijital paraları (CBDC) hakkında süren tartışmalar yeni bir boyut kazandı. Ripple’ın baş teknoloji sorumlusu David Schwartz, bu dijital paraların ‘özgürlük’ açısından nasıl değerlendirilebileceğini gündeme taşıdı. Schwartz, CBDC’lerin doğası gereği iyi ya da kötü olmadığını belirterek, asıl önemli olanın bu araçların bireysel özgürlükleri ‘genişletip genişletmediği’ ya da ‘kısıtlayıp kısıtlamadığı’ olduğunu vurguladı.

Schwartz, 24’ünde X (eski adıyla Twitter) üzerinden yaptığı paylaşımda, eğer CBDC'ler hükümet destekli finans hizmeti sunarak geleneksel özel bankaların ayrımcı uygulamalarına karşı bir alternatif oluşturuyorsa, bu durumun bireylerin ‘özgürlük alanını genişleten’ bir fırsata dönüşebileceğini ifade etti. Özellikle yasal faaliyet gösteren ancak regülasyonların etkisiyle bankacılık hizmetlerine erişemeyen kuruluşların bu tür kamu finans alt yapısı sayesinde güç kazanabileceğini belirtti.

Ripple, bu alanda örnek teşkil eden bir şirket olarak, bugüne kadar Palau, Karadağ, Butan, Gürcistan ve Birleşik Krallık gibi ülkelerle çeşitli CBDC pilot projeleri yürüttü. Şirketin kamuya açık blokzinciri olan XRP Ledger (XRPL), sadece CBDC'leri değil, aynı zamanda stabilcoin ve mevduat token’larını da kapsayacak şekilde geliştirilmiş durumda. Bu doğrultuda Ripple, XRPL ve Ethereum(ETH) tabanlı olarak dijital dolar bağlantılı bir token olan RLUSD’yi piyasaya sürdü. Toplam arzı yaklaşık 790 milyon dolar (yaklaşık 1 trilyon 790 milyar won) olan RLUSD, DBS ve Franklin Templeton gibi önemli finans kuruluşlarıyla birlikte ticarileştirme sürecine girdi.

Ancak Schwartz, CBDC’lerin yalnızca olumlu sonuçlar doğuracağı yönündeki yaklaşımlara temkinli bakılması gerektiği konusunda da uyardı. Ona göre, eğer söz konusu dijital paralar nakit para veya özel sektör ödeme sistemlerini bastırmak ya da bireyleri denetim altına almak için kullanılırsa, bu durum ‘bireysel özgürlüğü ciddi biçimde zedeleyebilir’. Bu nedenle özgürlükçü bir finansal ekosistem için en önemli unsurun ‘seçim hakkı sunmak’ olduğunu ve CBDC tasarımlarının bu ölçüt temelinde değerlendirilmesi gerektiğini savundu.

Bu arada küresel ölçekte de CBDC'lere olan ilgi hızla artıyor. Uluslararası Para Fonu(IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, kısa süre önce yaptığı açıklamada “kağıt paradan dijitale geçiş artık bir tartışma değil, bir gerçeklik” ifadesini kullandı. Georgieva, Bitcoin(BTC) gibi teminatsız kripto paralara karşı temkinli olunması gerektiğini de sözlerine ekledi. Öte yandan Hindistan Merkez Bankası, stablecoin’leri saf dışı bırakabilecek yeni bir uluslararası ödeme aracı olarak CBDC'yi desteklediğini açıklarken, ülke hem perakende hem de toptan uygulamalarda test sürecini başlatmış durumda.

yorum: CBDC’nin geleceği artık ‘karşı çıkalım mı destekleyelim mi?’ sorusunun ötesine geçti. Asıl mesele, bu sistemlerin ‘kimi koruyacağı’ ve ‘kimin özgürlüğüne hizmet edeceği’. Kamu yararı ile merkezi kontrol arasındaki denge, CBDC’lerin yol açacağı etkileri doğrudan şekillendirecek.