AB'den 'Sohbet Denetimi' Anlaşması: Uçtan uca şifreleme tehdit altında

Avrupa Birliği(EU), çocuklara yönelik cinsel istismar materyallerine (CSAM) karşı daha sert önlemler almak amacıyla tartışmalı ‘sohbet denetimi (Chat Control)’ düzenlemesi üzerine anlaşmaya vardı. Bu adım, büyük teknoloji şirketleri ile gizlilik savunucuları arasındaki çatışmayı tekrar alevlendirdi. Yasa uygulanmaya başlanırsa, mesajlaşma uygulamaları ve çevrimiçi platformlarda ‘kişisel verilerin taranması’ olasılığı güçlenecek.

Anlaşma, Avrupa Birliği Konseyi’nde, 27 ülkenin yetkililerinin katılımıyla sağlandı. Yetkililer, mevcut CSAM düzenlemesinin 2026 yılı 3 Nisan’ında sona ereceği dikkate alındığında, onun yerini alacak yeni yasal çerçevenin oluşturulmasını destekledi. Bu da daha katı düzenlemelerin yakın zamanda gündeme gelebileceğini gösteriyor.

Danimarka Adalet Bakanı Peter Hummelgaard, “Her yıl milyonlarca çocuk istismarı görüntüsü internette dolaşıyor. Bu konu artık görmezden gelinemeyecek kadar ciddi. Bu anlaşma, çok önemli bir dönüm noktası” yorumunu yaptı.

Yeni düzenlemedeki temel tartışma konusu, özel şirketlerin kullanıcı mesajlarını tarayarak çocuk istismarı kanıtı bulmasına izin verilip verilmeyeceği. Son taslakta, tüm mesajların ‘zorunlu olarak taranması’ yönündeki madde çıkarıldı. Ancak şirketlere kendi hizmetleri üzerinde ‘isteğe bağlı’ tarama hakkı tanınmaya devam edilecek. Bu da Facebook, WhatsApp, Telegram ve Signal gibi uçtan uca şifreleme (E2EE) kullanan platformların dahi gözetim altına alınabileceği anlamına geliyor.

Platformlar, hizmetlerinin kötüye kullanım potansiyellerini değerlendirmek ve gerekli önlemleri almak zorunda kalacak. Ayrıca, kurulacak yeni ‘AB Çocuk İstismarıyla Mücadele Merkezi’ ile iş birliği yapmaları gerekecek. Kriterleri karşılamayan platformlar, bireysel ülkelerin denetimine ve yaptırımlarına tabi olacak.

Bu uzlaşma, hem gizlilik kuruluşları hem de güvenlik kurumları için beklentilerin altında kaldı. Dijital haklar savunucuları, düzenlemenin çevrimiçi iletişimin ‘devlet gözetimine açılmasına’ neden olacağı eleştirisinde bulunurken, Avrupa polis teşkilatları, şifreli platformlarda kötüye kullanım içeriklerinin hâlâ yayılabileceğine dikkat çekiyor.

Avrupa Parlamentosu Özgürlük, Adalet ve İçişleri Komitesi Başkanı ve yasa tasarısının müzakere temsilcisi Javier Zarzalejos, “Çocuklara yönelik cinsel istismarı önlemek için yasaların aciliyetini kabul etmeliyiz” diyerek, kişisel gizliliğe saygı çerçevesinde karşılıklı çözüme varmak adına hızlı müzakere çağrısında bulundu.

Avrupa Birliği’nin aldığı bu karar, ‘gizlilik’ ile ‘çocuk koruma’ dengesine dair uzun vadeli tartışmalarda kritik bir dönemeç olarak görülüyor. Uçtan uca şifreleme teknolojisine yönelik potansiyel düzenlemeler, kripto para sektörü için de *riskli bir sinyal* olabilir.

*Yorum*: Anonimlik ve gizliliğe önem veren blokzincir projeleri, gelecekte oluşabilecek yasal sonuçlara yönelik stratejiler geliştirmek durumunda kalabilir. Düzenlemedeki “isteğe bağlı tarama” maddesinin ne kadar özgürlükçü olacağı ise AB Parlamentosu ile yapılacak görüşmelerin sonucuna bağlı olacak.

Bilgilendirme:

CSAM (Child Sexual Abuse Material): Çocuklara yönelik cinsel istismar içeren dijital içerikler.

Sohbet Denetimi (Chat Control): Platformların kullanıcı mesajlarını analiz etmesine imkân veren yasa önerisi.

Uçtan Uca Şifreleme (E2EE): Yalnızca gönderici ve alıcının okuyabildiği mesaj şifreleme yöntemi.