Brezilya’nın Dijital Parası DREX, Veri Gizliliği Engeline Takıldı

Brezilya Merkez Bankası’nın dijital para birimi(CBDC) ‘DREX’ için yürüttüğü pilot program, veri gizliliği endişeleri nedeniyle sorun yaşıyor.

7’sinde CoinGeek’e göre, Brezilya Merkez Bankası(Banco Central do Brasil, BCB) tarafından yayımlanan son raporda, ‘DREX’ adlı dijital para biriminin ilk pilot testinin teknik problemler ve kişisel verilerin korunmasıyla ilgili kaygılar nedeniyle geciktiği belirtildi.

Rapora göre, 2023’ün Mart ayından 2024’ün Mayıs ayına kadar gerçekleştirilen birinci aşama testlerinde, dijital para biriminin ‘ihraç’, ‘dağıtım’ ve ‘geri ödeme’ süreçleri sorunsuz ilerledi. Ancak, gizlilik koruma yöntemleri en kritik meselelerden biri olarak kalmaya devam ediyor. Başlangıçta dört gizlilik çözümü değerlendirildi, ancak hiçbiri tatmin edici bir sonuç vermedi.

İncelenen yöntemlerden biri 'gizli bilişim(confidential computing)' teknolojisiydi. Ancak bu teknoloji, üçüncü taraflara bağımlılığı nedeniyle Merkez Bankası’nın hedeflediği ‘merkeziyetsizlik’ ilkesiyle çelişiyordu. Benzer şekilde ‘merkezi kısıtlama(centralized restriction)’ yöntemi de aynı sebeple elendi. Bunun yerine, ‘sıfır bilgi kanıtları(Zero-Knowledge Proofs, ZKPs)’ ve ‘ağ ayrıştırma(network segregation)’ modelleri daha makul alternatifler olarak öne çıktı.

Özellikle ZKPs, finansal gizliliği en üst düzeye çıkarabilecek bir yöntem olarak değerlendirildi. Ancak bu model, Brezilya Merkez Bankası’nın finansal işlemleri doğrudan denetleyemeyeceği anlamına geliyordu. Böyle bir durumda, kara para aklama ile mücadele(AML) ve müşteri tanıma(KYC) süreçlerini yürütmek güçleşebilir, bu da mali düzenlemeleri uygulamayı zorlaştırabilirdi. BCB ise bu konuya dair, "Yetkililerin tokenleri izleyip düzenleyebilmesi şarttır ve bu süreçler yasal ve sözleşmeye dayalı yükümlülükleri karşılamalıdır" açıklamasında bulundu.

Tüm bu zorluklara rağmen, Brezilya Merkez Bankası pilot programın ikinci aşamasına devam edecek. Şu ana kadar 101 başvuru arasından 50 kurum program için seçildi ve daha gelişmiş gizlilik koruma stratejileri üzerinde çalışmalar sürdürülüyor.

Öte yandan, Brezilya, perakende bazlı CBDC geliştirme konusunda en aktif ülkelerden biri olmayı sürdürüyor. Ancak, Uluslararası Ödemeler Bankası(BIS) tarafından yapılan son araştırmalara göre, gelişmiş ülke merkez bankaları daha çok toptancı CBDC projelerine odaklanıyor. Mevcut dijital ödeme altyapıları verimli çalıştığından, perakende CBDC’lere duyulan ihtiyaç daha düşük olabilir şeklinde yorum yapılıyor.