Kırgızistan, Dijital Som ile ilk CBDC pilotuna başlıyor

Kırgızistan, merkez bankası dijital para birimi (CBDC) alanındaki ilk resmi adımını attı. Başkan Sadir Caparov, ‘Dijital Som’ adlı CBDC’nin pilot uygulamasına olanak tanıyan anayasa değişikliğini onayladı ve bu dijital para birimine yasal ödeme aracı statüsü verdi.

17’sinde yapılan başkanlık açıklamasına göre, yasa değişikliğiyle birlikte Kırgızistan Merkez Bankası, Dijital Som’un ihracı ve dolaşımı üzerinde tek yetkili kurum haline geldi. Ayrıca dijital para platformunun denetiminden de sorumlu olacak. Dijital Som, ülke para birimi Som’un dijitalleşmiş hali olacak. Şimdilik sadece deneme amaçlı işlemler yapılacak ve bu pilot uygulamanın sonucunda kalıcı olarak piyasaya sürülüp sürülmeyeceği kararlaştırılacak.

Ancak Dijital Som’un resmi olarak yürürlüğe girip girmeyeceğine dair nihai karar, 2026 yılı sonunda verilecek. Yerel medya Trend News, merkez bankasının öncelikle kriptografi tabanlı güvenlik önlemlerini net olarak tanımlayıp, sahteciliği ve yasa dışı kullanım risklerini engelleme kapasitesini sınayacağını aktardı. İlk pilot testlerin ise bu yıl içinde başlaması bekleniyor.

Söz konusu adım, 18 Mart’ta Kırgızistan Parlamentosu’nun ilgili anayasa değişikliğini kabul etmesinden yaklaşık bir ay sonra atıldı. Merkez bankası dijital paraları, bazı kripto para savunucuları tarafından kişisel verilerin ihlali ve devlet gözetimi riskleri gerekçesiyle eleştirilse de Kırgızistan yönetimi bu kaygıları reformların önünde bir engel olarak görmediğini açıkça göstermiş oldu.

Şu anda dünya genelinde 115 ülke CBDC projeleri üzerinde çalışıyor. Ancak sadece dört ülke resmi olarak CBDC’yi kullanıma sundu: Bahamalar’ın Sand Dollar’ı, Nijerya’nın eNaira’sı, Zimbabve’nin ZiG’i ve Jamaika’nın JAM-DEX’i. Diğer 90’dan fazla proje ise hâlâ geliştirme ya da araştırma aşamasında.

Öte yandan, Kırgızistan blokzincir teknolojilerinin uygulanmasına da açık bir tutum sergiliyor. Ay başında Binance’in kurucusu Zhao Changpeng(CZ), ülkenin Yabancı Yatırımlar Ajansı ile bir mutabakat zaptı imzalayarak kripto para düzenlemeleri de dâhil olmak üzere blokzincir politikaları üzerine danışmanlık vermeyi taahhüt etti. Başkan Caparov ise o dönem yaptığı açıklamada bunun “dijital varlıkların güvenliği ve ekonomik büyümeye katkı anlamında önemli bir adım” olduğunu belirtmiş, devlet, özel sektör ve toplum için ‘yeni fırsatlar’ yaratabileceğini söylemişti.