Kaliforniya'dan 'kripto servet vergisi' hamlesi: Milyarderler eyaleti terk edebilir

ABD’nin en zengin eyaletlerinden biri olan Kaliforniya’da gündeme gelen ‘%5 geçici servet vergisi’ tasarısı, kripto para ve teknoloji sektöründe büyük yankı uyandırdı. Henüz satış yapılmamış varlıkları da kapsayan bu öneri, özellikle dijital varlık sahipleri ve girişimcilerden ciddi eleştiriler alırken, bazı isimler Kaliforniya’dan uzaklaşabileceklerini açıkça dile getiriyor.

Kaliforniya eyalet yönetimi, 2026 yılı başı itibarıyla kişisel net serveti 1 milyar doları aşan yaklaşık 200 kişiyi hedef alacak ‘tek seferlik’ bir vergi toplamayı planlıyor. Bu çerçevede, satılmamış hisse senetleri, şirket payları ve kripto paralar gibi ‘gerçekleşmemiş kazançlar’ da vergilendirilecek. Teorik olarak bu düzenleme ile yaklaşık 100 milyar dolar gelir elde edilmesi bekleniyor. Bu gelir, sağlık hizmetleri, eğitim ve gıda yardımı gibi ‘kamusal harcamaları finanse etmek’ amacıyla kullanılacak.

Vergi ödeme yöntemi olarak tek seferde ödeme ya da 5 yıla yayılmış taksitle ödeme alternatifleri sunulacak. Örneğin, 20 milyar dolar servete sahip biri yaklaşık 1 milyar dolar, 200 milyar dolar serveti olan bir milyarder ise 10 milyar dolara varan vergi yüküyle karşılaşacak. Ancak uzmanlara göre bu uygulama, Kaliforniya’da *sermaye kaçışını hızlandırabilir*.

Kripto ve teknoloji dünyasının öne çıkan isimleri tepkili

Kripto yatırım şirketleri ve girişimciler, bu öneriye güçlü itirazlarda bulunuyor. Chainalysis CEO’su Hunter Horsley, Kraken kurucusu Jesse Powell, girişim sermayesi yatırımcısı Chamath Palihapitiya ve Reddit kurucu ortağı Alexis Ohanian gibi isimler bu vergiye karşı seslerini yükseltti. Özellikle ‘gerçekleşmemiş kazançlara vergi konulması’nı “kağıt üzerindeki zenginliğe hırsızlık” benzetmesiyle eleştiriyorlar.

Yatırımcılar ve girişimciler, sahip oldukları varlıkların çoğunun halka açık olmayan şirket hisseleri ya da volatil kripto paralarda olduğunu belirtiyor. Bu yüzden ellerinde yeterli nakit bulunmaması, vergi ödemek için varlık satışı zorunluluğunu gündeme getiriyor. Bu da yatırımcılar için ciddi bir ‘likidite baskısı’ anlamına geliyor.

Bazı önde gelen yatırımcıların Kaliforniya dışına taşınma sinyali verdikleri, bazılarınınsa çoktan taşındığı düşünülüyor. Bir varlık yönetim firması yetkilisi, “Çok sayıda inovasyon lideri sessiz sedasız Kaliforniya’dan ayrılmaya hazırlanıyor. İnsanlar bu dönemde *oy pusulası değil, ayaklarıyla oy kullanacak*” yorumunda bulundu.

Destekçiler: “Sadece süper zenginleri kapsıyor”

Tasarıyı savunan taraflar ise uygulamanın sadece *toplumun en üst %0.01’lik kesimine* yönelik olduğunu ve bu sayede devletin sosyal harcamalarına kaynak bulunabileceğini savunuyor. Demokrat Parti milletvekili Ro Khanna ve destekçileri, servet vergisinin düşük ve orta gelirli gruplara hiçbir ek yük getirmediğini vurguluyor.

Tasarıyı destekleyen bazı kişiler, Franklin D. Roosevelt’in sözlerini hatırlatarak, “Zenginler taşınırsa, bu kayıp olur ama öyleyse olsun” tarzında çıkışlar yapıyor. Ancak bu yaklaşımlar, teknoloji ve kripto piyasalarında *gerçeklikten kopuk iyimserlik* olarak görülüyor.

Uygulamanın hayata geçip geçmeyeceği hâlâ belirsiz

Önerilen yasa, doğrudan yürürlüğe girmeyecek; önce halk oylamasına sunulması için yaklaşık 870.000 seçmenin imzası toplanmalı. Yeterli destek sağlanırsa, vergi sistemi en erken 2026’da uygulanmaya başlayacak. Ancak uygulamanın uzun vadeli başarısı konusunda şüpheler var.

Geçmişte Fransa ve İsveç gibi ülkelerde denenen benzer servet vergilerinin, *beklenenin aksine daha fazla sermaye kaçışı*na neden olduğu yönünde örnekler mevcut. Ayrıca start-up hisseleri ve kripto paralar gibi *değeri belirsiz ve volatil varlıkların* nasıl vergilendirileceği konusu pratikte karmaşık ve itirazlara açık. Dolayısıyla birçok uzman, vergiden kaçınmak isteyen süper zenginlerin başka eyaletlere veya ülkelere taşınarak bu yükümlülükten kurtulabileceğini öne sürüyor.

Bazı yorumcular ise “Kaliforniya yönetimi tüm bu uyarılara rağmen her halükârda bu yasayı zorlayacak” görüşünü savunuyor. *Toplam piyasa değeri 3 trilyon doları aşan* kripto pazarında faaliyet gösteren varlık sahipleri içinse, bu tarz politikalar Kaliforniya’dan ayrılmak için somut nedenler sunmaya devam ediyor.

‘Yorum’: Bu gelişme, ABD eyaletleri arasında *vergide dostluk ve düşmanlık tabanlı* bir ayrışmaya neden olabilir. Özellikle mobil ve dijital sermayenin kolay taşınabildiği bir dönemde yapılan bu tür düzenlemeler, Kaliforniya gibi ekonomilerin uzun vadeli rekabet gücünü zayıflatma riski taşıyor.