GENIUS yasası, kripto paralar için tarihi bir dönüm noktası olabilir

Yakın zamanda ABD Kongresi’nden geçen GENIUS yasası, ne Bitcoin(BTC) için tamamen bir vergi muafiyeti getirdi ne de merkeziyetsiz finans(DeFi) alanını resmen yasallaştırdı. Aynı şekilde, bu yasa bir *merkez bankası dijital para biriminin(CBDC)* benimsenmesi için hazırlanan bir ‘Truva Atı’ da değil. Ancak bu düzenleme, onlarca yıldır süregelen az sayıda banka ile düzenleyici kurumun küresel dolar temizleme işlemleri üzerindeki kontrolünü kırmayı hedeflemesiyle birlikte *çığır açıcı* bir adım olarak öne çıkıyor.

Eğer GENIUS yasası yürürlüğe girerse, ‘temiz dolar’a erişim hakkı bulunan geleneksel finans güçleri sınırlanacak. Bu da fonların nasıl kullanıldığını izlemenin ve politik amaçlara göre yönlendirmenin önünü kapatabilir. Böyle bir gelişme, bugüne kadar gözetim temelli çalışan finansal düzenin çatırdamasına ve daha fazla para özgürlüğü ile küresel erişim sağlayan bir yapının oluşmasına zemin hazırlayabilir.

Bu yasa özellikle *stabil kripto paralar üzerinden doların yayılması* sürecinde etkili oluyor. Kusursuz olmasa da, ABD finans sisteminin gözetim merkezli yapıdan uzaklaşıp gelişmekte olan ülkeler de dahil olmak üzere dünya genelindeki kullanıcılara hâlâ *istikrarlı rezerv para birimi* olan dolara daha geniş erişim sağlaması açısından önemli bir dönüm noktası sunuyor.

GENIUS yasasının gerçek anlamını kavramak için sosyal medyada öne çıkan abartılı söylemler yerine, kripto paraların tarihini ve geleneksel bankacılık sisteminin yapısını dikkate almak gerekiyor. Yazar bu bağlamda, geleneksel finanstan ayrılarak on yılı aşkın süredir kripto para dünyasında yer alıyor. O dönemde hayali kurulan şey, Bitcoin’in ve benzeri kripto varlıkların herkese açık, daha gelişmiş bir para altyapısı sunması ve finansal sisteme erişimi olmayanlara dijital bir kamu malı olarak *özgürlük* ve *büyüme fırsatı* sağlamasıydı.

Bu hayalin gerçekleşmesi için *Bitcoin’in merkeziyetsiz yapısının* korunması elzemdi. Hükümet düzenlemeleri, büyük bankalar ya da geleneksel sistemin baskısıyla bu yapı zayıflatılmamalıydı. Çünkü amaç, herkesin serbestçe varlıklarını taşıyabilmesi, gözetlenmeden işlem yapabilmesi ve değerini koruyan bir para kullanabilmesiydi.

Öte yandan, kripto paraların kâbus senaryosu, Bitcoin ve halka açık blokzincirlerin kara para aklamayı önleme bahanesiyle yanlış kullanılmaları ve bireylerin *mali özgürlüklerini ellerinden almaları* olacaktı. Bu, 2017’de Bitcoin’e karşı çıkan BlackRock CEO’su Larry Fink’in dile getirdiği tüm para hareketlerinin izlenebildiği “gerçek küresel dijital para” vizyonuyla örtüşüyor.

Bugün bu fikirler bir zamanların *komplo teorileri* gibi gelebilir, ancak ABD’nin finans politikaları son birkaç on yıldır gerçekten gözetim merkezli bir sisteme yöneldi. 1973’te yürürlüğe giren Banka Gizlilik Yasası’ndan başlayarak, 11 Eylül sonrası çıkarılan PATRIOT yasasına kadar uzanan bu süreç, bankalara müşterilerinin işlemlerini izleme ve kayıt altına alma yükümlülüğü getiren bir tür *finansal gözetim ağı* oluşturdu.

Bu sistem Barack Obama döneminde zirveye ulaşarak, ‘Boğma Noktası Operasyonu (Operation Chokepoint)’ adıyla bazı siyasi açıdan tartışmalı sektörleri hedef aldı. Bunlar arasında maaş günü kredileri, rehin dükkânları, yetişkin içerikli siteler ve *kripto para sektörü* de yer alıyordu. Son dönemde ise bu uygulama ‘Boğma Noktası 2.0’ adı altında kripto para endüstrisine doğrudan yöneldi.

Ancak *karşı hamle beklenenden erken geldi*. Kripto sektörünün lobi faaliyetleri hız kazandı ve ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu(SEC) Başkanı Gary Gensler(Gary Gensler) ardı ardına hukuki yenilgiler aldı. Neticede borsada işlem gören Bitcoin ETF’leri onaylandı ve dolara endeksli stabil kripto paralar tüm zamanların en yüksek hacmine ulaşarak ABD’nin finansal üstünlüğünü tehdide dönüşen Çin Yuanı gibi alternatif para birimlerine karşı *önemli bir denge unsuru* sağladı.

En kritik nokta ise Senatör Elizabeth Warren ve Başkan Gensler dahil olmak üzere geleneksel finansal sistem temsilcilerinin bu süreçte *geri adım atmak zorunda kalmaları* oldu. GENIUS yasası işte bu ortamda kabul edildi ve gözetim değil, *özgürlük ve erişim* odaklı bir finansal yapıya yönelme olasılığını güçlendirdi. Bu yasa belki bir devrim değil, ama kripto paraların idealine ulaşılabileceğini gösteren bir *dönüm noktası* olarak kabul edilebilir.