Kripto fenomenlerine gizli reklam suçlaması: 60 bin dolara etiket yok

Kripto fenomenlerine yönelik ciddi bir iddia gündeme oturdu. Blokzincir analizleriyle tanınan ZachXBT’nin 24’ünde (yerel saatle) X (eski Twitter) üzerinden paylaştığı verilere göre, çeşitli kripto para influencer’ları, herhangi bir şeffaflık sağlamaksızın sponsorlu içeriklerden on binlerce dolar gelir elde etti. Açıklanan analiz, sektördeki ‘gizli reklam’ uygulamalarının kriptoya olan güveni zedelediğini ortaya koyarken, ciddi bir ‘piyasa manipülasyonu’ riski de barındırdığı yorumlarını beraberinde getirdi.

ZachXBT’nin yayımladığı dosyada, influencer’ların paylaşım başına ne kadar ücret aldığını gösteren *kategori bazlı fiyat tablosu* yer alıyor. Buna göre, üst sıralarda yer alan '@atitty_' gibi bazı fenomenler, tek bir çekiliş gönderisi karşılığında 60.000 dolar (yaklaşık 8,340,000 ₩) kadar bir gelir elde etti. Ancak 160’tan fazla takip edilen transferin sadece birkaçı, içeriğin reklam olduğunu net şekilde belirtmişti. ZachXBT, çoğu ülkenin yasal düzenlemelerine aykırı olan bu uygulamaların neredeyse hiçbir yaptırıma uğramadığını vurguladı.

İngiltere merkezli OTC ağı kurucu ortaklarından Eric, durumu “#reklam etiketi bile kullanılmıyor” sözleriyle eleştirerek bu tür eylemleri doğrudan *aldatıcı davranış* olarak nitelendirdi. Ayrıca, araştırmacı 'dethective' tarafından paylaşılan başka bir örnekte, bazı influencer’ların aynı projeden iki kez ödeme aldığı tespit edildi. Bu kişiler reklam iş birliklerinden elde ettikleri gelirle hareket ederken, asıl kazançlarının alım-satım değil içerik üzerinden olduğu vurgulandı.

Bazı kullanıcılar, “ücretli tanıtım suç değildir” görüşünü savunsa da, asıl sorun ‘hiçbir şekilde açıklanmadan’ yapılan tanıtım faaliyetlerinde yatıyor. Bir sosyal medya kullanıcısı, “Sadece ücret alındığının belirtilmesi bile güven için yeterli olurdu” yorumunda bulundu. Daha önce benzer şekilde bir kripto fenomenin sosyal medya etkileşimlerini yapay şekilde artırdığı gerekçesiyle hesabını kapatmak zorunda kaldığı da hatırlatıldı.

Paylaşılan belgeler, kripto influencer’larının ‘samimi topluluk paylaşımı’ gibi görünen içeriklerinin aslında önceden planlanmış ve ücretlendirilmiş olduğu izlenimini güçlendirdi. Bir yorumcu, “Merkeziyetsiz tanıtım bile artık bir illüzyon haline geldi” diyerek, yaşananları *etiketli inanç manipülasyonu* olarak değerlendirdi.

Tepkiler üzerine bazı influencer’lar yalnızca gerçekten güvendiği projeleri tanıttığını öne sürse de, sektörün büyük bölümünde reklam gelirlerinin gizli kalmasının *ahlaki sorunu aştığı ve piyasayı çarpıttığı* düşünülüyor. İngiltere Finansal Davranış Otoritesi (FCA) 2023 yılında çıkardığı rehberle, memecoin tanıtımı yapan fenomenleri uyararak izinsiz promosyonların *cezai yaptırımla* karşılaşabileceğini belirtmişti. Yeni ortaya çıkan bu durum, regülatörlerin baskısını artırabilir ve gerek influencer’lar gerekse projeler açısından *hukuki riskleri* büyütebilir.