Bitcoin(BTC) modeli, yapay zeka(AI) altyapısında yeni bir devrimin kapısını aralıyor

Bitcoin(BTC), kripto varlık dünyasında devrim yarattıktan sonra şimdi de yapay zeka(AI) altyapısının gelişim sürecine yön verme potansiyeliyle gündemde. Tıpkı ilk yıllarında Bitcoin’in, madencilik ödül mekanizması sayesinde hesaplama verimliliğini artıran ve donanım yarışını başlatan bir model sunması gibi, yapay zekanın da aynı yaklaşımla büyük bir atılım yapabileceği öne sürülüyor. Danil Liverman ve David Liverman kardeşler, AI ekosisteminin daha açık ve verimli hale gelmesi için ‘çalışma ispatı (PoW)’ tabanlı bir teşvik sistemi gerektiğini savunuyor.

15 yıl önce Bitcoin madenciliği, sıradan oyun grafik kartlarıyla yapılabilecek kadar basitti ve ağın toplam işlem gücü oldukça düşüktü. Ancak PoW sistemi, blokları en verimli şekilde işleyenlere doğrudan ödül verdiği için, daha hızlı ve güçlü donanımların geliştirilmesini teşvik etti. Bu rekabet sonucunda kriptografik hesaplamalara özel geliştirilen ASIC cihazlar doğdu. Bugünün ASIC performansı, sıradan GPU’lara göre *100 bin kat daha verimli* hale gelmiş durumda.

Sınırlı kripto varlık ödülünü hedefleyen bu yarış, mümkün olan en az maliyetle en yüksek işlem gücünü ortaya koyma çabasıyla teknolojik ilerlemeyi körükledi. Sonuç olarak Bitcoin altyapısı 15 yılda 16GW seviyesine ulaştı. Bu, en güçlü Nvidia GPU’lardan 10 milyonunun aynı anda çalışmasını sağlayacak kadar yüksek bir enerji seviyesi. Hatta bu büyüklük, OpenAI, Microsoft Azure, Amazon Web Services, Google Cloud ve xAI’nin toplam işlem gücünü aşan *devasa bir ölçek* olarak dikkat çekiyor.

Yapay zeka tarafında ise bugün hala genel amaçlı yarı iletkenler kullanılıyor. Ancak AI ağları da PoW sistemiyle çalıştırılabilirse, herkes işlem gücünü sunarak AI görevlerini yerine getirdiği oranda ödül kazanabilir. Böylece büyük şirketler ve dağıtım kanalları olmadan da bireyler katkıya göre gelir elde edebilir hale gelir. Yeter ki performanslarıyla bunu hak ettiklerini ispatlasınlar.

Bu tarz bir sisteme geçilmesi hâlinde, yarı iletken üreticileri arasında keskin bir rekabetin doğması bekleniyor. En verimli ve uygun maliyetli AI odaklı çipleri ilk geliştiren şirket pazarda üstünlük sağlayacak. Bu da bugünkü Bitcoin madenciliğine benzer bir teknoloji rekabeti ortamının doğması anlamına geliyor. Üstelik bu potansiyel AI pazarı, kripto çağında büyük servetler elde etmiş yatırımcıların, yani *güçlü sermaye ve destekçilerin* halihazırda mevcut olması nedeniyle çok daha hızlı hareket edebilir.

Öte yandan bazı AI projeleri, *hisse ispatı (PoS)* sistemine dayanıyor. Bu sistemde yalnızca büyük varlık sahipleri ödüllendirilirken, gerçek işlem gücü veya teknik katkı önemsiz kalıyor. Örneğin Bittensor adlı projede, en yüksek hesaplama kapasitesine sahip olan Subnet 64, toplam ağ ödüllerinin yalnızca %5’ini alıyor. Geriye kalan %95'lik kısmı, reel katkısı az olan hisse sahipleri paylaşıyor.

Bu yapı birçok kişi tarafından, teknik yeniliği teşvik etmek yerine sermayeye dayalı *imtiyazlı bir oyun* alanı yaratma riski barındırıyor. Gerçekten merkeziyetsiz bir AI ağı oluşturmak içinse, verimli donanım geliştirenlerin ya da ciddi katkı sunanların ödüllendirilmesi gerektiği vurgulanıyor.

Sonuç olarak, çalışma ispatı sisteminin amacı sadece kripto kazmak değil. Esas işlevi, rekabet yoluyla daha güçlü ve ileri teknoloji altyapılar ortaya çıkarmak. Geçtiğimiz 10 yılda blockchain camiası bu sayede merkezi sistemlerden katbekat güçlü işlem altyapıları geliştirdi. Aynı mantıkla AI alanında da daha ucuz, erişilebilir ve bol *yapay zeka kaynağı* yaratmak mümkün olabilir.

Liverman kardeşlere göre bugünkü yapay zeka sistemleri, 2009’daki Bitcoin’in başlangıç aşamasına oldukça benzer. Bu benzerlik nedeniyle ilk etapta destek verenlerin *en büyük kazancı* elde edeceklerini öngörüyorlar. PoW tabanlı AI ağlarına yatırım yapmak, sahip olunan işlem gücünü veya kiralanan sistemleri bu alanlara yönlendirmek oldukça umut verici yaklaşımlar arasında değerlendiriliyor. Şu anda atılacak adımların, gelecekteki yeni yapay zeka altyapısının temelini oluşturacağını ve bu altyapıya katkı sunanların *asıl kazananlar* olacağı vurgulanıyor.