Domain sektörü Web3'e direniyor: 10 milyar dolarlık pazar dönüşüm baskısı altında

Gerçek dünya varlıklarının tokenlaştırılması yüz milyarlarca dolarlık bir pazara dönüşürken, alan adı (domain) endüstrisinin hâlâ analog döneme ait verimsizliklere sıkışmış olması giderek daha fazla eleştiri topluyor. Web3 tabanlı işlem modelleri, küresel varlık piyasalarında likiditeyi artırırken, domain ticareti onlarca yıldır neredeyse hiç değişmeden devam ediyor. Uzmanlar, bu eski dağıtım yapısında ısrar edilmesinin, geleneksel alan adı endüstrisinin Web3 isimlendirme sistemlerine liderliği kaptırmasına yol açabileceğine dikkat çekiyorlar.

Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri’nin Manhattan bölgesinde, bir dairenin dakikalar içinde satın alınabildiği tokenlaştırılmış gayrimenkul platformları aktif şekilde çalışıyor. Buna karşın ‘organic.shop’ gibi premium kategorideki alan adlarının aylar boyunca alıcı bulamaması, bu alandaki yapısal sorunlara işaret ediyor. Domain’ler dijital varlıkların tipik bir örneği olsa da, gelir üretme ve ticaret bakımından hâlâ web2’nin fiziksel kısıtlarına bağlı kalıyor. Bu durum, 360 milyonun üzerinde kayıtlı domain’in yönetildiği ve sadece premium domain pazarının 10 milyar dolar (yaklaşık 13,9 trilyon won) büyüklüğünde olduğu bir ortamda, ‘ölümcül bir yapısal çelişki’ olarak değerlendiriliyor.

Pazarın Web3'e doğru hızla kayması, domain ticaret ekosisteminin ne kadar geri kaldığını daha net ortaya koyuyor. Sadece ABD’de 7 milyar doları (yaklaşık 9,73 trilyon won) aşan tokenlaştırılmış devlet tahvili varlıkları, akıllı kontratlar sayesinde anında likidite sağlama imkânı sunuyor. Buna karşın domain satışlarında, yalnızca işlem ücretleri %15 ile %30 arasında değişirken, satış süreci çoğu zaman 3 ila 6 ay arasında tamamlanabiliyor. Tokenlaştırılmış varlık pazarındaki %1’in altında seyreden işlem ücretleriyle karşılaştırıldığında domain sektörünün rekabet gücü oldukça zayıf kalıyor.

Yetersiz likidite sadece yavaş işlem süreciyle sınırlı kalmıyor, aynı zamanda dijital gayrimenkuller üzerinden değer yaratılmasını da engelliyor. Örneğin, “Voice.com” alan adı 2019 yılında tam 30 milyon dolara (yaklaşık 417 milyar won) satıldı. Ancak bu rekor satış, aylar süren yoğun pazarlıkların ardından gerçekleşebildi. Ayrıca bu gibi büyük işlemler sadece yüksek servetli yatırımcılara fırsat sunduğu için, yatırımda kapsayıcılığı zayıf olmakla eleştiriliyor. Buna karşın Web3 isimlendirme sistemleri otomatik blokzincir işlemleri ve mülkiyetin dağıtılması avantajlarıyla hızla pazar paylarını artırıyorlar.

Bu bağlamda, domain’lerin NFT’ye dönüştürülerek ICANN düzenlemelerine uyumlu şekilde ‘anında işlem görebileceği’ bir tokenlaştırma teknolojisi öne çıkıyor. Bu teknoloji sayesinde alan adları Ethereum(ETH), Solana(SOL) gibi farklı ana blokzincir ağlarında alınıp satılabiliyor. Ayrıca DAO'lar aracılığıyla ortak yönetim ve proje yönlendirme olanakları da sunuluyor. Diğer fiziksel varlıkların tokenlaştırılmasıyla gerekli yasal altyapıların büyük oranda tamamlandığı göz önüne alındığında, domain sektörünün regülasyon kaynaklı giriş engelleri aslında daha düşük olabilir.

Bu alanda lider olma yarışı ise çoktan başladı. Web3 ortamına optimize edilmiş blokzincir tabanlı bir domain projesi olan ENS, geleneksel sistemin likidite sorununu çözerek hızla büyüyor. Finansman da, adım adım, mülkiyeti bölünebilen dijital varlıklara kayıyor. Erken aşamada tokenlaştırmayı benimseyen domain kayıt şirketleri, bu değişim sürecinde ‘platform, envanter ve trader’ avantajının üçünü birden kazanarak, ağ etkisi sayesinde uzun vadeli hakimiyet kurma fırsatını yakalayabiliyorlar.

Sonuç olarak, alan adı sektörü dijitalleşme yönünde evrim geçirmezse, web2 dönemine ait bir ‘eski varlık sınıfı’ olarak tarihteki yerini alabilir. Ancak bu dönüşümü önceden benimseyen şirketler, işlem hızı, likidite ve varlık kullanım alanlarında ciddi kazanımlar sağlayarak yeni nesil internet ekonomisinde kritik bir altyapı rolü üstlenebilir. Küresel internet adres sisteminin temel taşı olan domain endüstrisinin dijital finans çağında hak ettiği konuma ulaşabilmesi artık bir tercih değil, zorunluluk gibi görünüyor.