DeFi, spekülasyonla suçlanıyor ama finansın demokratikleşmesini sağlıyor

Merkeziyetsiz finans(DeFi), zaman zaman ‘spekülatif kumarhane’ olarak eleştirilse de, geleneksel finans dünyasında spekülasyon uzun süredir ‘fiyat keşfi’ için *temel bir mekanizma* olarak benimseniyor. Hedge fonlar ve büyük bankalar, fiyat dalgalanmaları ve arbitraj fırsatları üzerinden kendi varlık değerleme sistemlerini geliştirmiş durumda ve bu yaklaşımlar yasal bir kazanç modeli olarak görülüyor. Bu yöntemler, hisse senetlerinden yapılandırılmış finansal ürünlere kadar birçok varlık türü için geçerli.

DeFi ekosisteminde görülen *yüksek oynaklık*, yakın zamanda yaşanan Ethereum(ETH) fiyatındaki %15’lik ani düşüş ve bu düşüş sebebiyle gerçekleşen 100 milyon doların (yaklaşık 1,46 trilyon won) üzerinde kaldıraçlı pozisyon tasfiyesiyle net şekilde ortaya çıktı. Popüler ‘meme’ kripto paralardaki çöküş sonucu 46 milyar dolar (yaklaşık 67,1 trilyon won) değerinde piyasa değeri silinince, spekülasyonun sistem üzerindeki olumsuz etkisi çok daha görünür hale geldi. Diğer yandan, son dönemde yaşanan Bybit siber saldırısı da altyapı düzeyindeki *güvenlik açıklarına* dikkat çekti. Tüm bu gelişmeler, DeFi ekosistemine karşı kurumsal yatırımcılarda oluşan güven sorununu artırıyor.

Ancak bu *tek taraflı anlatım*, DeFi’nin temel değerini gözden kaçırıyor. DeFi, geleneksel finans sisteminde yalnızca sınırlı sayıda kurumun erişebildiği spekülatif fırsatları tüm katılımcılara sunuyor. Akıllı sözleşmeler, yalnızca profesyonellere ve bağlantısı olanlara açık olan birçok finansal işlemi herkesin erişimine açarken, sıradan yatırımcılara da fiyat oluşum süreçlerine doğrudan katılım olanağı tanıyor. Teminatsız kredi işlemleri, otomatik piyasa yapıcı sistemleri ve blockchain’ler arası çapraz varlık fiyat eşitleme mekanizmaları, geleneksel finansın kapalı doğasını sarsan önemli yapılar arasında yer alıyor.

DeFi sistemindeki *veri şeffaflığı* ve *izin gerektirmeyen erişim* özellikleri, geçmişte yalnızca büyük kurumsal oyuncuların faydalanabildiği piyasa fırsatlarını, nihai kullanıcıya kadar ulaştırıyor. Bu durum, Tesla(TSLA) ya da Goldman Sachs gibi aktörlerin iç sistemlerle yönettiği likidite ve bilgi erişiminin, merkeziyetsiz platformlarda da oluşmasını sağlıyor. Bu da, yalnızca teknolojik bir gelişme değil, aynı zamanda *önemli bir toplumsal dönüşüm* anlamına geliyor.

Özellikle son dönemde, büyük kurumsal şirketler tarafından da DeFi alanına dönük *artan ilgi* dikkat çekiyor. Akıllı sözleşmeler yoluyla otomasyon ve operasyonel verimlilik peşinde olan bu şirketler, DeFi’yi artık sadece ‘kumarhane’ benzeri bir yapı değil, makul ve yasal bir finansal araç olarak yeniden konumlandırıyor. Bu da, spekülasyonun bizzat sorun olmadığı, asıl meselenin bu fırsatların yalnızca *çok sınırlı bir kesime* sunulmuş olması olduğunu gösteriyor.

Bugün gerek politika yapıcılar gerekse düzenleyici otoriteler DeFi’ye daha *yakından ilgi göstermeye* başlarken, sektör için korunması gereken temel değer, mevcut düzeni kopyalamak değil, onun *demokratikleşmesini sağlamak* olmalı. Dijital çağda finans, *giriş izniyle değil katılımla* şekillenmeli; *hiyerarşiyle değil erişilebilirlikle* tanımlanmalı. Spekülasyondan ötürü özür dileyerek değil, DeFi bu yapının *yeniden tanımını* yaparak ilerlemeli. Daha rafine, daha şeffaf ve daha adil bir spekülasyon modeliyle, dünya genelindeki milyarlarca insana *gerçek ekonomik fırsatlar* sunmak, DeFi’nin asıl oyunu değiştiren yönünü oluşturuyor.