Ethereum(ETH), Katman-2 çözümleri yüzünden değer kaybı riskiyle karşı karşıya

Ethereum(ETH) ekosisteminde uzun süredir büyük bir umutla geliştirilen Katman-2 (L2) ölçeklendirme çözümleri, paradoksal bir şekilde Ethereum'un kendi *değer biriktirme* gücünü tehdit ediyor olabilir. Binance Araştırma tarafından kısa süre önce yayınlanan bir rapora göre, işlem ücretlerini düşürmek ve ağın ölçeklenebilirliğini artırmak amacıyla kurulan L2 ağları, Ethereum ana ağının ekonomik temelini aşındırıyor.

Raporda, Ethereum’un merkeziyetsiz borsa (DEX) işlem hacminde ve işlem ücreti gelirlerinde Solana(SOL) ve BNB Akıllı Zinciri(BNB) gibi rakiplerin gerisinde kaldığı vurgulandı. Bunun arkasındaki nedenler arasında yavaş işlem süreleri, yüksek ücretler, geliştirici ve likidite kaynaklarının dağılması, ayrıca L2 ağlarının yayılmasıyla birlikte L1’in değerinin azalması bulunuyor. Ethereum, işlem maliyetlerini düşürmeyi ve güvenlik seviyesini artırmayı hedefleyen çeşitli güncellemeler planlıyor. Ancak rapora göre, bu girişimlerin kısa vadede ETH değerinde anlamlı bir toparlanma sağlaması *beklenmiyor*.

Giderek artan bu endişeler, ETH fiyatındaki son düşüşle yeniden gündeme geldi. 7 Nisan’da ETH fiyatı 1.410 dolar seviyesine kadar gerileyerek 2023 Mart ayından bu yana en düşük seviyeyi gördü. Bu, 2023 Aralık ayında ulaşılan 4.100 dolarlık *geçici zirveye göre* %61’den fazla bir düşüşe işaret ediyor.

Yaklaşmakta olan önemli güncellemeler olan ‘Pectra’ ve ‘Fusaka’nın, söz konusu kısa vadeli değer katma sorununu doğrudan çözemeyeceği düşünülüyor. 7 Mayıs’ta ana ağa entegre edilecek Pectra ile L2 verimliliği artırılacak, stake etme süreçleri optimize edilecek ve veri kapasitesi geliştirilecek. 2025 sonuna planlanan Fusaka ise EIP-7594 üzerinden Ethereum Sanal Makinesi(EVM) yapısını iyileştirecek ve Ethereum’un veri kullanılabilirliği katmanı olarak rolünü genişletecek.

Binance Araştırma, Ethereum’un bir veri depolama katmanına dönüşme sürecini ‘*iki ucu keskin kılıç*’ olarak tanımlıyor. Bu dönüşümün, ana ağ üzerinden elde edilen işlem ücreti gelirini azaltma riski taşıdığına dikkat çekiliyor. Solana veya BNB gibi alternatif zincirlerin daha fazla blok alanı satın almaya yönelmesi durumunda, ETH’nin *değer biriktirme* kabiliyeti ciddi biçimde zarar görebilir.

Rapor ayrıca, mevcut L2 çözümlerinin yeterli işlem ücreti katkısı sağlamadığını, ancak ‘based rollups’ adı verilen yeni nesil çözümlerin potansiyel sunduğunu belirtiyor. Bu rollup sistemleri, Base, Arbitrum(ARB), Optimism(OP) gibi halihazırda faaliyet gösteren projelere kıyasla ana ağa daha fazla işlem ücreti aktarabilir ve Ethereum ekonomisine daha doğrudan katkı sunabilir.

Son olarak, Ethereum ile L2 ağları arasında istikrarlı bir değer döngüsü oluşturmak için *uzun vadeli teşvik sistemlerinin yeniden yapılandırılması* gerektiği vurgulanıyor. MEV(Maximum Extractable Value) paylaşımı, işlem ücretlerinin daha adil dağıtımı ve protokol seviyesinde entegrasyon gibi adımların, ETH’nin temel değerini korumak için hayati önemde olduğu ifade ediliyor.