Toyota, araç sahipliğini blokzincirle dijitalleştiriyor

Japonya'nın önde gelen otomotiv üreticisi Toyota, blokzincir teknolojisini kullanarak araç sahipliğinin dijitalleştirilmesi yönünde önemli bir adım attı. Şirketin bünyesindeki Toyota Blockchain Lab, araç kaydı, sigorta ve bakım geçmişi gibi verilerin doğrulanabilir şekilde kayıt altına alındığı ‘güven zinciri (Trust Chain)’ yaklaşımıyla geleneksel sistemsel sınırları aşmayı hedefliyor.

Toyota, geçen yıl araçlarla kullanıcılar arasındaki ilişkiyi tanımlamak üzere ‘hareketlilik merkezli hesap (MOA)’ kavramını tanıtmıştı. Ancak bu yapı, sektörün genel yapısıyla olan karmaşık bağları açıklamakta yetersiz kaldı. Bu eksikliği gidermek için şirket, bu yıl ‘Mobilite Orkestrasyon Ağı (MON)’ isimli yeni bir protokol bazlı yapı sundu. MON’un amacı; organizasyonlar, endüstriler ve hatta ülkeler arasında kopuk olan veri altyapılarını birleştirerek, araçlara ait yasal, teknik ve ekonomik bilgileri blokzincir üzerinde doğrulanabilir hale getirmek.

Bu sistemin temelinde üç ana ‘doğrulanmış kanıt’ türü yer alıyor: Araç kaydı ve sigorta gibi yasal şartları kapsayan ‘kurumsal kanıt’, üretim verileri ile sensör çıktılarını içeren ‘teknik kanıt’ ve kullanım geçmişi, gelir akışı veya bakım bilgilerini sunan ‘ekonomik kanıt’. Bu üçlü yapı birlikte, bir aracın ‘gerçek dünya varlığı’ olarak tam değerini dijital şekilde temsil etmeyi mümkün kılıyor.

MON’un dikkat çeken özelliklerinden biri ise tüm sektörü sarsmak yerine mevcut yapılarla uyumlu olacak şekilde tasarlanması. Merkezi bir platformdan ziyade ‘protokol yapısı’ esas alınıyor. Uygulamada sistem, Avalanche blokzinciri üzerine kurulmuş ve çoklu zincir mimarisiyle işliyor. Bu zincirler sırasıyla ‘güven’, ‘sermaye’, ‘kullanım’ ve ‘stabilcoin’ fonksiyonlarını yerine getirirken; zincirler arası iletişim, Avalanche’ın ICM (Interchain Messaging) sistemiyle sağlanıyor.

Araçların dijital kimliğinin oluşturulmasında MOA konsepti kullanılmaya devam ediyor. Bu yapı, iki ana forma ayrılmış durumda: Yasal ve ekonomik kanıtları saklayan ‘T-MOA’ ile sürüş verileri ve sürücü doğrulamasını içeren ‘U-MOA’. Araç sahipliği ilk aşamada bir NFT ile temsil ediliyor ve zamanla ‘likit bir varlığa’ dönüştürülebilecek şekilde tasarlanıyor.

Sistemin bir diğer önemli bileşeni ise, fiziksel varlıkların dijital evrene güvenli şekilde aktarılması için geliştirilen ‘Güven Geçidi (Trust Gateway)’ yapısı. Bu yapı, merkeziyetsiz oracle’lar, doğrulanabilir kimlik belgeleri ve güvenilir üçüncü taraflarla entegrasyon aracılığıyla on-chain ve off-chain sistemler arasında güven köprüsü kurmayı amaçlıyor.

Elektrikli ve otonom araçların hızla geliştiği günümüzde, araçlar artık yalnızca bir ulaşım aracı değil, sürekli gelir üreten ‘gerçek dünya varlıkları’ olarak da konumlanıyor. Toyota, araç sahipliğinin ‘dijital dönüşümü’, tokenlaştırma yoluyla ‘likit hale getirilmesi’ ve küresel dolaşıma sokulması vizyonuyla, blokzinciri odaklı RWA modelleriyle gelecek mobilite ekosisteminin merkezine oynamayı hedefliyor.