Kripto türev piyasası 2025’te 85,7 trilyon dolara ulaştı: Kurumsal etki ve riskler artıyor

2025’te kripto para türev ürünler piyasası etkileyici bir büyüme sergileyerek yıllık toplam işlem hacminde yaklaşık 85,7 trilyon dolar seviyesine ulaştı. Günlük ortalama hacim ise 264 milyar dolar civarındaydı. Bu rakamlar, türev ürünlerin yeniden kripto piyasasının ‘merkezine’ yerleştiğini gösterdi. Özellikle vadeli ve opsiyon işlemlerine olan kurumsal ilgi artarken, geleneksel finans kurumlarının etkinliği de hissedildi.

CoinGlass verilerine göre piyasa hâlâ yoğun biçimde birkaç büyük oyuncunun kontrolü altında. Binance, yaklaşık 25 trilyon dolarlık işlem hacmiyle (pazar payı %29) en büyük kripto türev borsası olmayı sürdürdü. Onu, OKX, Bybit ve Bitget takip etti; bu dört borsa bir araya geldiğinde toplam pazarın yüzde 62’sini elinde tuttu. Bu derece yoğunlaşmış işlem hacmi, tek bir platformdaki aksaklığın tüm piyasaya etkide bulunabileceği ‘sistemik risk’ ihtimalini artırıyor.

Özellikle Chicago Ticaret Borsası(CME) gibi kurumsal oyuncular, vadeli ve opsiyon işlemleriyle etkisini artırdı. 2024’te Binance’i geçerek Bitcoin(BTC) vadeli işlemlerinde lider olan CME, 2025’te bu farkı daha da açtı. Artık türev işlemler sadece bireysel yatırımcıların spekülatif pozisyonlarıyla sınırlı değil; hedge ve arbitraj gibi kurumsal stratejiler de hâkim durumda. Bu değişim, fiyat hareketlerinde de geleneksel piyasa davranışlarına benzerliklerin oluşmasına neden oldu.

Türev ürünler alanında açık pozisyon (open interest) miktarı 2025 boyunca kayda değer iniş-çıkışlar yaşadı. Yılın başında 8,7 milyar dolar seviyesine kadar gerileyen açık pozisyon miktarı, 7 Ekim’de tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 23,6 milyar dolara çıktı. Ancak yılın son çeyreğinde yaşanan sert düşüşle birlikte, sadece birkaç gün içinde 7 milyar dolarlık pozisyon likide edildi. Buna rağmen yıl sonunda toplam açık pozisyon hacmi 14,5 milyar dolara ulaştı; bu da yılbaşına göre %17’lik bir artış anlamına geliyor.

Bitcoin(BTC), 2025 boyunca 90 bin dolar sınırını aşmayı başaramadı. Yazım anı itibarıyla 89.950 dolar seviyesinden işlem görüyordu. Yılın en büyük opsiyon vadesi 26 Aralık’ta doldu ve analistlere göre bu olay fiyat hareketlerini ‘dar bir bant’ içinde tuttu. Ayrıca ABD’de işlem gören spot Bitcoin ETF’lerinden yaşanan fon çıkışı, ‘kurumsal premium’un zayıfladığı yönünde bir endişeye neden oldu. Genel yatırımcı hissiyatı temkinli kaldı ve piyasa duyarlılığı temkinli iyimserlikten çok ‘ihtiyatlı taraf’a yakındı.

Yıl boyunca toplamda 150 milyar dolarlık kaldıraçlı işlem zorunlu olarak tasfiye edildi. Özellikle 10-11 Ekim tarihlerinde iki gün içinde 19 milyar dolarlık pozisyonun likide edilmesi, yatırımcılar üzerinde büyük bir etki yarattı. Bu durum, kripto piyasasının kaldıraç kullanımına oldukça açık bir yapıya sahip olduğunu teyit eder nitelikteydi.

Sonuç olarak, türev ürünler piyasasındaki bu devasa büyüme, kripto para sektörünün daha olgun ve kurumsal bir yapıya evrildiğini gösteriyor. Ancak aynı zamanda, işlem hacminin belirli borsalarda yoğunlaşması, yüksek kaldıraç kullanımı ve ani likidasyon riskleri gibi yapısal kırılganlıklar da dikkat çekici boyutlara ulaştı. Bu nedenle, hem yatırımcıların hem de düzenleyici otoritelerin bu alana yönelik dikkatini artırması gerekiyor. ‘Kurumsallaşma’ trendi önemli olsa da, bu süreç riskleri ortadan kaldırmıyor, sadece ‘şekil değiştiriyor’ yorum.