Solana tabanlı stabil kripto para USX, %90 değer kaybıyla sarsıldı

Solana(SOL) ağı üzerinde çalıştırılan stabil kripto para birimi USX, 26’sında (yerel saatle) ciddi bir ‘depeg’ yani sabit fiyat kaybı yaşadı. 1 dolara sabitlenmiş olması gereken token, ani bir düşüşle 0,10 dolara kadar geriledi. Aradaki fark, %90'dan fazla bir değer kaybı anlamına geliyor. Geliştirici ekip Solstice, hızla likidite müdahalesiyle devreye girerek fiyatı büyük oranda toparladı. Ancak yaşanan bu olay, 2024 yılı içinde karşılaşılan en ciddi sabit fiyat bozulmalarından biri olarak değerlendiriliyor.

Olay sırasında gözlenen en dikkat çekici unsur, 2. el piyasalarda yaşanan ani likidite sıkışması oldu. Blockchain güvenlik firması PeckShield, düşüşü erken fark ederek uyarıda bulundu. Ancak USX’i destekleyen teminatlı varlıklarda bir sorun olmadığı açıklandı. Asıl sorun, piyasada denge unsuru olan ‘market maker’ların çekilmesiyle ortaya çıkan ani fiyat dalgalanmasıydı.

Geliştirici Solstice tarafından yapılan resmi açıklamada, “Bu olay yalnızca 2. el piyasada geçici bir durumdur. 1. el piyasadaki USX token’ları tamamen teminatlandırılmış durumdadır ve 1:1 geri alım mekanizması sorunsuz çalışmaktadır” ifadelerine yer verildi. Projenin açıklamasına göre USX, %100’ün üzerinde teminatla destekleniyor ve kullanıcılar hiçbir değer kaybı yaşamadan token’ı geri nakde çevirebiliyor.

Yeni likiditenin piyasaya sunulmasının ardından fiyat hızla toparlandı ve yaklaşık 0,94 dolara kadar yükseldi. CoinGecko verilerine göre, USX aynı gün içinde en düşük 0,8285 doları, en yüksek 1,01 doları gördü. Bu da yaşanan fiyat oynaklığının boyutunu net biçimde ortaya koyuyor. Son olarak, token 0,995 dolar civarında işlem görüyor.

Bu olay, bir kez daha stabil kripto paraların yalnızca teorik olarak sabit fiyat vaadi sunduğunu gözler önüne serdi. Teminatlı varlıklar güvenli görünse de, eğer 2. el piyasada ani likidite çekilmeleri yaşanırsa, fiyatlar dramatik şekilde sarsılabiliyor.

Benzer depeg vakalarının yıl içinde tekrarlandığı biliniyor. Nisan ayında Synthetix’in sUSD isimli stabil coin’i, teminat yapısındaki değişiklik sonrası 0,70 dolar altına indi. Kasım’da ise Stream Finance'in XUSD stabil kripto parası, üçüncü taraf bir fon yöneticisinin kaybı nedeniyle 0,30 dolara kadar gerilemişti. Ancak USX olayı, platformun teminatlı varlıklarında bir kayıp olmaksızın yalnızca likidite kaybıyla oluştuğu için diğerlerinden ayrılıyor.

Solstice, olayın tekrarlanmaması adına yeni adımlar atacaklarını duyurdu. Bu kapsamda üçüncü taraf bir denetim kuruluşundan bağımsız mali rapor alınması planlanıyor. Bu adımın, USX’e duyulan güveni yeniden tesis etmeye yönelik ilk hamle olduğu düşünülüyor.

Ancak bazı analizcilere göre, bu tür olaylarda sorun teminatta değil, piyasa yapısında baş gösterdiğinden, özellikle algoritmik ya da karma model stabil kripto paraların güvenlik sınırları yeniden sorgulanmalı. Çünkü yalnızca teminat güvencesi, piyasa fiyat dengesini korumaya yetmeyebilir. Bu nedenle yatırımcıların stabil kripto paralara yatırım yaparken likidite derinliği ve piyasa mimarisine dair detaylı inceleme yapmaları ‘kritik’ öneme sahip.

‘yorum’: USX’in sert düşüşü, stabil kripto paraların zannedildiği kadar sağlam olmadığını gösteriyor. Teknik olarak %100 teminatlı bile olsa, market her zaman aynı şekilde davranmayabilir. Özellikle 2. el piyasa likiditesine dayalı sistemler, dayanıklılık açısından test edilmeye devam edecek gibi görünüyor.